Kendine özgü üslubu ve akıcı anlatımıyla dünya edebiyatına pek çok başarılı eser kazandırmış olan Portekizli ünlü yazar Jose Saramago’nun ilginç kitaplarından birisi de Bütün İsimler romanıdır. Yazar, Körlük ve Görmek romanlarının aksine bu eserinde romanın baş kahramanına ismi ile hitap etmiştir. Romanımızın baş kahramanının adı Don Jose’dir. Bu roman da tıpkı diğer eserler gibi özetle anlatılmayacak kadar derindir. Ancak biz yine de romanın kısa bir özetini aktarmaya çalışalım.
Jose Saramago – Bütün İsimler Özet ve Konusu
Baş kahraman Don Jose yirmi beş yıl boyunca Nüfus Kayıt Merkez Arşivinde çalışan bir görevli memurdur. Don Jose’nin iş hayatı, doğum, evlilik, ölüm gibi Nüfus Kayıt Merkezinde belli bir düzen içerisinde kayıt altına alınan belgeleri düzenlemekle geçmektedir. Yaşadığı lojman da iş yerine bitişiktir ve doğrudan evinden bürosuna açılan bir kapı da mevcuttur.
Don Jose’nin işinin yanı sıra gizli bir tutkusu vardır. Gazete kupürlerinden ünlü kişilerle ilgili biyografik sayfaları toplayıp bir kolesiyon yapmaktadır. Bürosundan gizlice aldığı bazı fişleri de bu koleksiyonuna eklemektedir. Bu fişler arasında bir kadın dikkatini çeker. Don Jose kadının hayatıyla ilgili müthiş bir merak duymaya başlar ve meçhul kadını bulmaya karar verir. Bazı araştırmalar yaparak kadının doğduğu evin adresini bulur. Kendisine Nüfus Kayıt Merkez Arşivi tarafından görevlendirildiğine dair sahte bir belge düzenler. Eve gider, ancak evde başkaları yaşamaktadır. Komşu dairenin kapısını çalar ve Merkez Arşivden geldiğini ve meçhul kadını aradığını, onu tanıyıp tanımadıklarını sorar. Kapıyı açan yaşlı kadın meçhul kadının çocukluğunu bildiğini ve onun vaftiz annesi olduğunu ancak otuz yıldır ondan haber alamadığını söyler.
Don Jose, yaşlı komşudan, meçhul kadının okuduğu ilk okulu öğrenir ve bir hafta sonu akşam üzeri gizlice okula girer. Okulda bir gece geçirir. Gece boyunca eski fişleri araştırır ve meçhul kadınla ilgili bilgilere ulaşır. Merkez arşive döndükten sonra kadınla ilgili bilgilere tekrar bakar ve kadının ismini ölenler arasında bulur. Meçhul kadınla ilgili merakı daha da artan Don Jose kadının anne ve babasını ziyaret etmeye karar verir. Bu arada meçhul kadının ölüm nedeni intihardır. Kadının babası Don Jose’den pek hoşlanmaz ama annesi ona meçhul kadının yaşadığı evin anahtarını verir. Don Jose eve gider ve orada bir gece geçirir. Ancak meçhul kadının ne için intihar ettiğine dair bir şey bulamaz.
Don Jose daha sonra kadının mezarını görmek için mezarlığa gider. Mezarı bulur ancak üzerinde isim değil numara yazılıdır. Henüz isim yazılı mezar taşı dikilmemiştir. Don Jose o geceyi meçhul kadının mezarının yakınındaki bir ağacın altında uyuyarak geçirir. Sabaha doğru mezarlığın o kısmında bir koyun sürüsü görür. Koyunların çobanı Don Jose’ye mezarlıkta ne aradığını sorar. Don Jose meçhul kadının mezarını ziyaret etmek için geldiğini söyler. Koyun çobanı meçhul kadının mezarının o mezar olmadığını çünkü kendisinin mezarların üzerindeki numaraları değiştirdiğini söyler. Don Jose şaşırarak bunu neden yaptığını sorduğunda çoban; insanların yabancı ölülerin mezarları başında dua etmesinin hoşuna gittiğini ve bu nedenle numaraları sürekli değiştirdiğini söyler.
Don Jose tekrar işe döner ve müdür tarafından çağrılır. Müdür Don Jose’ye; bütün yaptıklarından haberdar olduğunu söyler. Don Jose tüm bu olanlar için ve işlediği suçlar için istifa edeceğini söyler ancak müdür ona istifasını kabul etmeyeceğini ve işine devam etmesini söyler.
Romanın özetini elimizden geldiğince anlatmaya çalıştık. Bütün İsimler kitabı mutlaka okunması gereken ilginç bir eserdir.
