Bilinmeyen Adanın Öyküsü, Jose Saramago’nun diğer eserlerine nazaran daha farklı bir eserdir. Diğer kitaplarına göre oldukça kısadır. Masalımsı bir kurguya ve anlatıma sahiptir.
Jose Saramago Bilinmeyen Adanın Öyküsü kitabının özeti şu şekildedir:
Bir zamanlar ülkenin birinde bir kral varmış. Bu kralın sarayında birçok kapı varmış. En çok kullanılan kapılar dilek kapısı ve armağan kapısıymış. Armağan kapısı kralın en sevdiği kapıymış çünkü halk hediyelerini o kapı aracılığıyla krala sunarmış.
Dilek kapısı ise kralın en sevmediği kapıymış. Çünkü halk isteklerini dilek kapısı aracılığıyla krala iletirmiş.
Bir gün yine dilek kapısı çalınmış. Kapıyı sarayın temizlikçi kadını açmış. ( Kral bir emir verdiği zaman verilen emir hiyerarşik düzen sırasıyla tüm görevlileri gezdikten sonra emrin uygulanması genellikle temizlikçi kadın tarafından yapılırmış.)
Kapıda bir adam varmış ve kraldan bir tekne istediğini söylemiş. Tekneyle ne yapacağını sorduklarında; kayıp adayı bulmak için yola çıkacağını söylemiş. Kral ilk başta pek gönüllü olmasa da halkın tepkisini çekmemek ve gelecek armağanlardan mahrum kalmamak için adamın isteğini yerine getirmiş. Adama bir kart vermiş ve kartı liman bekçisine vermesini ve böylece teknesini almasını söylemiş.
Adam limana gitmiş ve liman bekçisi ona bir tekne vermiş. Ancak teknenin tayfası yokmuş. Adam tayfa toplamak için tekrar şehre dönmüş. Bu arada adamın bir de habersiz misafiri varmış: Sarayın temizlikçi kadını.
Temizlikçi kadın adam tekneden ayrıldıktan sonra tekneye girmiş ve ortalığı bir güzel temizlemiş. Adam tayfa toplamak için şehirde dolaşmış ama kimse onunla denize açılmak istememiş. Hem tekne uzaklara açılmak için uygun değilmiş hem de artık bilinmeyen adaların var olduğuna kimse inanmıyormuş.
Adam bir miktar yiyecek almış ve tekneye geri dönmüş. Temizlikçi kadın adama onunla gelmek istediğini söylemiş. Adam kabul etmiş.
Sonrasında tekne denize açılmış. Bir müddet sonra yağmur yağmış ve adamın bilinmeyen adaya götürmek için gemiye aldığı tohumlar filizlenmiş. Sonrasında güneş açınca tohumlar yetişmeye başlamış. Bu arada bilinmeyen ada da kendini aramak üzere denizin derinliklerine doğru yol almış.
İşte Jose Saramago Bilinmeyen Adanın Öyküsü kitabının özeti kısaca bu şekildedir.
